اتاق استریلیزاسیون برای حفظ ایمنی بیماران و کادر درمان ضروری است و نقشی اساسی در سازماندهی یک کلینیک دندانپزشکی ایفا میکند.
در حالی که در گذشته فضاهای کوچک با قفسههای کمی به این اتاق اختصاص داده میشد، امروزه اتاق استریلیزاسیون باید در فضایی بزرگتر باشد. نظم در آن از اهمیت بسیاری برخوردار است و لازم است در محل مناسبی آن را در نظر بگیریم تا دسترسی به آن برای کادر درمان آسان باشد و در عین حال باعث اختلال در عبور و مرور افراد نشود.
در این مقاله به نیازهای تکنولوژیک و پایهی اتاق استریلیزاسیون مطابق استانداردهای طراحی کلینیک و فضاهای درمانی پرداختهایم. نکاتی نیز در خصوص تجهیزات مورد نیاز، سازماندهی و استفادهی بهینه از فضا و تمرکز بر جداسازی اصولی فضاهای مختلف ارائه شده است.
نیازهای حداقلی اتاق استریلیزاسیون کلینیک دندانپزشکی
برای اطمینان از ایمنی بیماران و کادر درمان لازم است قواعد و مقرراتی برای ضدعفونی، نظافت و استریلیزاسیون دستگاهها و تجهیزات در نظر گرفته شود. در این میان حداقل امکانات اتاق استریلیزاسیون بر اساس ضوابط طراحی کلینیک دندانپزشکی عبارتند از:
سازماندهی فضا و مبلمان آن
محل قرارگیری اتاق استریلیزاسیون باید با توجه به نیازهای فضای درمانی و طبیعت پزشکان و متخصصین انتخاب شود. در این خصوص رعایت نکات زیر میتواند راهگشا باشد:
در سالهای اخیر سلامت و رفاه افراد عامل مهمی برای پیشبرد طراحی داخلی فضاهای عمومی تبدیل شده است. معماری زیستدوست و با بهره از المانهای طبیعی نیز بیشتر از پیش مورد توجه طراحان قرار گرفته است. پژوهشهای بسیاری حاکی از آن است که یک محیط آرام و الهامبخش، به ویژه اگر بازتابدهندهی طبیعت باشد، تأثیر مثبتی بر روی احساسات و سلامت جسمی ما خواهد گذاشت.
برای بیماران و افراد دارای مشکلات جسمی که نیاز به طی کردن دورهی بهبودی یا مراقبتهای پرستاری دارند، ایجاد یک محیط آرامبخش اهمیت بیشتری پیدا میکند. در ادامه با مزایای استفاده از چوب در طراحی داخلی فضاهای درمانی آشنا خواهید شد.
کاهش استرس افراد
پژوهشهای متعددی نشان دادهاند که استفاده از چوب در طراحی داخلی تأثیری شفابخش دارد و حسی مانند بودن در طبیعت را به افراد منتقل میکند. این مزایا باعث استفادهی گسترده از چوب در طراحی داخلی کلینیک و بیمارستانها شده است. چرا که در این فضاها برای نگهداری گیاهان محدودیتهایی وجود دارد.
مطالعات دیگری نیز نشان دادهاند که داشتن یک چشمانداز طبیعی از اتاق درمان میتواند تأثیری شگرف بر روحیه و سلامت جسمی بیماران داشته باشد. علاوه بر این با دنبال کردن اصول معماری بیوفیلیک و استفاده از گیاهان در طراحی داخلی کلینیک میتوانیم المانهای طبیعی بیشتری به محیط اضافه کرده و به تبع آن به کاهش استرس آنها کمک کنیم. حضور گیاهان در طراحی داخلی به کاهش فضار خون و ضربان قلب کمک میکند و به این ترتیب تحمل افراد بالاتر رفته و قادر خواهند بود مدت زمان بیشتری را در محیط درمانی سپری کنند.
یک پژوهش ژاپنی بر روی خانههای سالمندان نشان داده است که فراهم کردن میز، صندلی و سایر اقلام چوبی در طراحی داخلی باعث افزایش تعامل بین ساکنین میشوند و در نتیجه از نظر حسی شرایط بهتری را تجربه خواهند کرد.
بهبود روحیهی بیماران
چوب با پایین آوردن فعالیت سیستم عصبی سیمپتیک بدن، چنین تأثیر آرامبخشی را بر روی سلامت انسان میگذارد. این سیستم عصبی در واقع به واکنشهای اضطرابی منجر شده، فشار خون و ضربان قلب را نیز بالا میبرد. عملکرد گوارش نیز به میزان فعالیت این سیستم بستگی دارد. وقتی با طبیعت یا المانهای چوبی احاطه میشویم، این علائم عصبی کاهش پیدا میکنند.
پژوهشها حاکی از آن است که استفاده از متریالهای طبیعی، ایجاد چشمانداز به محیط بیرون و تهویه و نور طبیعی به کاهش استرس و تحمل افراد در برابر درد و فشارهای بیماری کمک میکند.
فضای پذیرش یک کلینیک از آن جهت اهمیت بسیاری دارد که در واقع اولین مکانی است که افراد پس از ورود به آن مراجعه میکنند. در این میان لازم است کانتر یا میز پذیرش از طراحی شاخص و زیبایی برخوردار باشد. قرار دادن میز پذیرش در مکان مناسب نیز از جمله اصولی است که هنگام طراحی داخلی کلینیک و مطب باید مورد توجه قرار بگیرد. در ادامه با دلایل اهمیت طراحی کانتر پذیرش آشنا خواهید شد.
اهمیت برداشت اولیه از محیط
حسی که مراجعین از بدو ورود به کلینیک و مطب شما پیدا میکنند، میتواند تا پایان روند مراجعه با آنها همراه باشد. به همین دلیل لازم است با طراحی یک میز پذیرش جالب و قرار دادن آن در مرکز توجه حس و حال مثبتی را در نظر مراجعین ایجاد کنید. استفاده از تزئینات زیاد و نورپردازی خیره باعث شلختگی و بیهویتی فضا شده و حس خوبی را به افراد منتقل نمیکند. بنابراین پیشنهاد میشود در ابتدا ابعاد فضای پذیرش را در نظر بگیرید و بر اساس آن میز پذیرش را با اندازه و فرم مناسب طراحی کنید.
نشان دادن اعتبار مجموعه
طراحی کانتر پذیرش در نظر مراجعین نشان دهندهی اعتبار مجموعه و تیم پزشکی است. فضای تمیز و استاندارد با یک میز پذیرش مینیمال و زیبا تأثیر خیلی خوبی در ذهن مراجعین میگذارد و راحتتر میتوانند به خدمات درمانی مجموعه اعتماد کنند. همچنین میز پذیرش امکان به نمایش گذاشتن مدارک و افتخارات شما را در دید مراجعین فراهم میکند. با در نظر گرفتن یک سیستم مسیریابی دقیق نیز میتوانید کارایی این فضا را به نحو موثری ارتقا دهید.
برقراری نظم
یکی از کارکردهای مهم میز پذیرش، برقراری نظم در محیط درمانی است. بر این اساس لازم است با در نظر گرفتن استانداردهای طراحی کلینیک ، میز پذیرش را در نزدیکی فضای ورودی و در محلی مناسب قرار دهید. در نظر گرفتن ارتفاع مناسب برای دسترسی تمام افراد از جمله نکاتی است که هنگام طراحی میز پذیرش در نظر بگیرید. به نحوی که افراد نشسته بر روی ویلچر نیز بتوانند از این محیط استفاده کنند.
در نظر گرفتن کابینت اداری به همراه قفسهها و کمدهایی برای قرار دادن تجهیزات اداری مربوط به پذیرش به برقراری نظم بیشتر محیط کمک میکند. لازم است تعداد مراجعین به کلینیک در ساعات مختلف روز را نیز در نظر داشته باشید و بر اساس آن فضای کافی را برای عبور و مرور افراد تعیین کنید تا محیط دچار شلوغی و تجمع بیش از حد افراد نشود. قرار دادن مبلمان در محل مناسب و در نظر گرفتن ابعاد مناسب برای میز پذیرش از جمله اصولی است که هنگام بازسازی و طراحی داخلی کلینیک باید در نظر داشته باشیم.
نور و رنگ از جمله عوامل تأثیرگذار بر شرایط روحی و روانی ما هستند که در طراحی و معماری داخلی باید به آنها توجه ویژهای داشته باشیم. افراد در محیطهای کمنور و تاریک احساس خفگی و کسالت دارند. محیطهای درمانی باید تداعیگر سلامت جسمانی و حال روحی خوب باشند. به همین دلیل در این مقاله به اهمیت نورپردازی در طراحی داخلی کلینیک میپردازیم. نکات مهمی هم در باب چگونگی نورپردازی کلینیک ارائه شده است.
بهبود بینایی بیماران و کادر درمان
اولین شرط دیدن اجسام، عبور نور از آنها است. در محیطهای درمانی این امر اهمیت ویژهای پیدا میکند. همچنین باید در نظر بگیریم که با افزایش سن بینایی افراد کاهش مییابد. بنابراین با یک نورپردازی مناسب در فرآیند طراحی داخلی مطب باید شرایط دید مطلوب را برای افراد فراهم کنیم. بیماران مبتلا به زوال عقل و آلزایمر نیز از لحاظ ذهنی دچار مشکلات خاص بوده و معمولاً با اختلالات بینایی نیز دست و پنجه نرم میکنند. این مشکلات میتواند به اضطراب آنها در شرایط بیماری دامن بزند. بنابراین لازم است با در نظر گرفتن کاربری کلینیک و مراجعین به آن نوع خاصی از نورپردازی را لحاظ کنیم که تمام افراد در آسایش باشند.
ایجاد جذابیت بصری
یک محیط با نورپردازی مناسب برای همهی افراد زیبا و دعوتگرا به نظر میرسد. کارمندان و مراجعین به کلینیک هر دو باید از آرامشی نسبی در محیط درمانی بهرهمند باشند و یکی از عواملی که باعث برقراری این آرامش میشود، نورپردازی اصولی است. با استفاده از انواع تجهیزات و روشهای نورپردازی مناسب سبک دکوراسیون داخلی کلینیک میتوانیم شرایط خوبی را برای تمام افراد حاضر در کلینیک فراهم کنیم. نورپردازی به روشهای زیر انجام میشود:
• لوستر و چراغهای آویز که برای اتاق انتظار مناسب هستند و به آنها حس دنجی فضای خانه را میبخشند.
• نورپردازی مخفی برای راهروها و اتاقهای درمان بهترین گزینه است.
• نوارهای الایدی دیواری که بیشتر جنبهی دکوراتیو داشته و برای طراحی میز پذیرش نیز کاربرد دارند.