اتاق استریلیزاسیون برای حفظ ایمنی بیماران و کادر درمان ضروری است و نقشی اساسی در سازماندهی یک کلینیک دندانپزشکی ایفا میکند.
در حالی که در گذشته فضاهای کوچک با قفسههای کمی به این اتاق اختصاص داده میشد، امروزه اتاق استریلیزاسیون باید در فضایی بزرگتر باشد. نظم در آن از اهمیت بسیاری برخوردار است و لازم است در محل مناسبی آن را در نظر بگیریم تا دسترسی به آن برای کادر درمان آسان باشد و در عین حال باعث اختلال در عبور و مرور افراد نشود.
در این مقاله به نیازهای تکنولوژیک و پایهی اتاق استریلیزاسیون مطابق استانداردهای طراحی کلینیک و فضاهای درمانی پرداختهایم. نکاتی نیز در خصوص تجهیزات مورد نیاز، سازماندهی و استفادهی بهینه از فضا و تمرکز بر جداسازی اصولی فضاهای مختلف ارائه شده است.
نیازهای حداقلی اتاق استریلیزاسیون کلینیک دندانپزشکی
برای اطمینان از ایمنی بیماران و کادر درمان لازم است قواعد و مقرراتی برای ضدعفونی، نظافت و استریلیزاسیون دستگاهها و تجهیزات در نظر گرفته شود. در این میان حداقل امکانات اتاق استریلیزاسیون بر اساس ضوابط طراحی کلینیک دندانپزشکی عبارتند از:
- جداسازی فضای تمیز و کثیف با سطوح کار قابل شستشو
- مخزن ضدعفونیکننده
- مخزن استریلیزاسیون سرد
- روشویی
- مخزن اولتراسونیک یا ماشین شستشوی تجهیزات
- دستگاه حرارتی یا استفاده از کیسههای خودچسبنده
- اتوکلاو بخار کلاس B با پمپ استاندارد
- چیدمان یکطرفهی دستگاهها به منظور جلوگیری از آلودگی هنگام نظافت
- نورپردازی مناسب برای کاهش خطر جراحت و تسهیل بازرسی دستگاهها
- کفسازی با اصطکاک مناسب به منظور جلوگیری از سر خوردن افراد
- سطوح کاری نرم و بدون شکاف با متریالهایی مانند سنگ مصنوعی، گرانیت، استیل ضد خش یا لمینت که تمیز کردن آنها ساده است. هیچ سطح غیر قابل دسترسی وجود نداشته باشد که آلودگی را به خود جذب کرده و نتوان آن را تمیز کرد.
- وجود قفسه، کابینت، کشو و ... به میزان کافی به منظور ایجاد نظم در فضا و نگهداری تجهیزات در شرایط مناسب.
- دو سینک عمیق، یکی برای شستشوی تجهیزات و دیگری برای شستشوی دست. هر دو آنها باید به دستگاه ضدپاشش مجهز باشند.
- دو شیر آب گرم و سرد غیر لمسی
- فضای نشستن کافی برای کارمندان
سازماندهی فضا و مبلمان آن
محل قرارگیری اتاق استریلیزاسیون باید با توجه به نیازهای فضای درمانی و طبیعت پزشکان و متخصصین انتخاب شود. در این خصوص رعایت نکات زیر میتواند راهگشا باشد:
- نزدیک بودن به بخش پزشکان
- در صورت عدم وجود پنجره لازم است سیستم تهویه طبیعی یا مکشی برای تمیزی هوای این اتاق در نظر بگیریم تا از گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری کند. چرا که دستگاهها و ماشینالات موجود در این اتاق از خود گرمای بسیاری منتشر میکنند.
- کاهش امکان تداخل در ورود و خروج بیماران به کلینیک
- در نظر گرفتن حساسیت بالای این فضا و جلوگیری از ایجاد ازدحام افراد در آن
- در نظر گرفتن ایمنی بالا
- تهویهی مناسب یکی از ضروریترین مواردی است که باید در نظر بگیریم. چرا که محصولات مورد استفاده برای ضد عفونی ممکن است مسمومیت ایجاد کنند.
- ابعاد و اندازهی اتاق استریلیزاسیون نیز باید بر اساس تعداد اتاقهای درمان و بیماران مورد پذیرش در کلینیک تعیین شود.
- چیدمان این فضا در نهایت باید Uشکل یا Lشکل انجام شود تا تردد افراد در آن آسان باشد.